Düvelerin; cinsel erişkinlik ve tohumlama dönemine dikkat edilmesi gerekir. Düvelerin, üreyebilmeleri için yaştan ziyade, vücut ağırlığı önemlidir. Bununla birlikte, düvenin ilk buzağılaması için, 24 ile 26 ay arasında değişen cinsel olgunluk yaşları olduğu bilinmektedir. Daha geç yaşlarda tohumlanan düvelerde süt verimi daha düşükken, 24 ile 26 aylık düvelerin tohumlanarak buzağılama yaptırılması sonucunda elde dilen süt miktarı ve verimi daha yüksek olmaktadır. Düvelerin sağlıklı bir şekilde üreyebilmesi için olması gereken ağırlık ise 250 ile 295 kilogram arasında değişiklik göstermektedir.
Damızlık düve bakımı ve beslemesi dikkatli yapıldığı takdirde, 24 aylık yaştan daha erken vücut gelişimi ve ağırlığı sağlandığında ilk buzağılama mümkün olabilmektedir. Bu durum, damızlık düvelerde tohumlama zamanının; cinsel olgunluk yaşı, besleme, kızgınlık tespiti, tohumlama kontrolü ve bakıma göre değişiklik gösterebileceğini kanıtlamaktadır. Tohumlama zamanının kararlaştırılması ile suni tohumlama yapılmaktadır. Peki suni tohumlama nedir?
Suni Tohumlama Nedir?
Dişi hayvanların kızgınlık dönemi tespit edilerek genital yoluna spermaların alet yardımı ile bırakılmasına suni tohumlama denir. Özellikle sığırlara yapılan suni tohumlama, süt verimi elde edebilmek ve yüksek verimli nesil oluşturabilmek için gerekli bir tekniktir. Sığırlarda suni tohumlama; kızgınlığın saptanması, sperma tedariği ve suni tohumlama ekipmanları ile gerçekleştirilmektedir. Düvelerde de aynı şekilde tohumlama yapılmaktadır. Tek fark, düveler ilk kez doğum tecrübesi yaşayacağı için dikkat edilmesi gereken birçok husus bulunmaktadır.
Damızlık Düveyi En İyi Tohumlama Zamanı Ne Zamandır?
Döl verimi elde edebilmek adına düvenin kızgınlığının tespit edilebilmesi, sağlıklı bir tohumlama için özenle yaklaşılması gereken konulardan biridir. Doğru tohumlama yapabilmek ve düveyi hamile kalmasını sağlayabilmek için kızgın dönemlerine dikkat etmek gerekmektedir. Bu durum, tohumlama döneminde doğru bir karar alabilmek için önemlidir.
Düvelerin ilk doğumları olduğu düşünülürse, zor doğum yapmaları yüksek bir ihtimaldir. Zor doğum ile karşılaşıldığı esnada, muhtemel risklerin önlenebilmesi için hayvan bakıcılarının müdahalede bulunmaması gerekmektedir. Hayvanın riskli bir hareketle karşı karşıya kalmaması; buzağının ve ineğin sağlığı için önem gösterilmesi gereken konular arasındadır. Bu durum aynı zamanda rahim iltihabı ihtimaline de engel olmaktadır. Bu sebeple tohumlama ve doğum konusunda veteriner hekimden yardım almak önemlidir.
Düvelerin kızgınlık dönemleri, ineklerin kızgınlık dönemleri kadar kolay takip edilemeyebilir. Çünkü düvelerin kızgınlık semptomları, ineklerinki kadar bariz olmamaktadır. Düvelerdeki kızgınlık semptomlarının saptanabilmesi için, cinsel konularda diğer düvelerle olan hareketleri gözlemlenebilir. Bu hareketlerinden cinsel kaçınmalar yoksa kızgınlık dönemindeki bir düve olabilir. Bu davranış gözlemlendiğinde hızlı bir şekilde veteriner hekime başvurulması gerekmektedir. Düvelerde kızgınlık oldukça kısa bir süre olduğu için, 3 veya 4 saat içerisinde tohumlama işlemi yapılmalıdır.