Suni tohumlama, hayvan yetiştiriciliği ve ıslahı için yaygın bir şekilde kullanılan bir tekniktir. Irk ıslahı için dünyada en çok kullanılan tekniklerden biri olan suni tohumlama, yüksek verimli nesil meydana getirmek için yapılır. Dünyada epey yaygın bir yöntem olan suni tohumlama, Türkiye’de de son zamanlarda sıkça yapılmaktadır.
Suni tohumlama, dişi hayvanın östrus döneminde genital kanalına spermaların bir alet yardımı ile uygun şekilde bırakılması işlemidir. Suni tohumlama uygulaması, tüm dünyada çoğunlukla süt sığırı çiftliklerinde düzenli bir şekilde yapılır.
Suni tohumlama, ineklerin kızgınlık zamanlarında uygulanır. İnekler, yaklaşık olarak 21 günde bir östrusa girer. İlk östrusun görülmesinden 8 ile 12 saat geçtikten sonra yapılan tohumlamalar yüksek oranda gebelik olasılığı verir.
İneklerde En Uygun Suni Tohumlama Zamanı
Östrusun ortasından östrusun sonuna kadar yapılan suni tohumlama faaliyetleri, en iyi gebelik oranının elde edilmesini sağlar. Östrusun başlangıcına yakın bir zaman dilimi içerisinde yapılan tohumlamalardan elde edilen gebelik oranı düşüktür. Bunun sebebi ovulasyon döneminden önce spermatozoanın yaşam yeteneğini yitirmiş olmasıdır. Ovulasyondan önceki 6 saat ya da daha az zaman dilimi içinde yapılan suni tohumlamalar düşük gebelik oranına sebep olur.
Birçok vakada spermatozon kapasitasyonu bitmeden önce ovumun yaşlanmış olma ihtimali yüksektir. Tahmin edilen ovulasyonun olmasının ardından yapılan tohumlamalardan gebelik elde edilebilir. Fakat bu gebeliklerin bir kısmı ya da bütünü ovulasyonların tahmin edilenden daha sonra meydana gelmesinden kaynaklanır.
Östrusta olduğu sabah saatlerinde fark edilen ineklerin, aynı gün içerisinde öğleden sonra tohumlanmamış olması gerekir. Kızgınlığı öğleden sonra fark edilen ineklerin diğer gün sabahın erken saatlerinde tohumlanması gerekir. Öğle vaktinde östrusta olduğu saptanan ineklere aynı gün içerisinde mümkün olduğunca geç saatlerde suni tohumlama faaliyeti yapılması gerekir.
Suni tohumlama için en uygun zamanın belirlenebilmesi için ineklerin kızgınlık döneminin doğru teşhis edilmesi önemlidir. Gün içerisinde 24 saat ahırda kalan inekler göz önünde bulundurulduğu zaman kızgınlığı teşhis etmek için günde bir kez dışarı çıkanlar %5, gün içerisinde iki defa dışarı çıkarılanlar ise %6 oranında daha fazla gebe kalma oranına sahiptir
