İneklerde süt verimini etkileyen pek çok faktör vardır. Bunlar; ırk, yaş, canlı ağırlık, laktasyon dönemi, günlük sağım sayısı, kızgınlık, beslenme kuruda kalma süresi olarak belirtilebilir.
Irk
Bir inekten alınabilecek süt miktarını belirleyen ana etken ırktır. Çevre koşullarının iyileştirilmesi de genetik yapının önüne geçemez. Genetik yetenek bakım ve beslenme ile desteklenmedikçe iyi sonuç alınamaz. Aynı zamanda genetik yeteneği olmayan ineklerden istenen verim alınamaz.
Yaş
Bir ineğin süt verdiği döneme laktasyon denir. Laktasyon sayılarının ilerlemesine bağlı olarak, ineklerin süt verimleri de artar. İlk laktasyonda düşük olan süt verimi her yıl artmaya devam eder. Bu artış 4. laktasyona kadar sürer. 4.laktasyondan sonra süt veriminde düşüşler başlar.
Canlı Ağırlık
Genetik yapıları aynı olan ineklerin iri olanları daha fazla süt verimi sağlar. Canlı ağırlık ile süt verimi arasında doğrudan bir ilişki söz konusudur.
Laktasyon Dönemi
İneklerde süt verimi doğum ile başlayan günlerden sonra artmaya başlar. Bu artış, sağımın ilk 2 ayında en yüksek noktaya erişir. İkinci ayın ardından süt verimi yavaşlar. Düşmeye başlar. Süt verimindeki düşüş, aylık olarak %10 – 15 arasında değişir. Daha iyi yönetilen beslenmelerde, sürüler daha az süt verimi düşüşüne maruz kalır.
Günlük Sağım Sayısı, Süresi ve Aralığı
Süt sığırcılığında genellikle günde iki kere 12 saat ara ile sağım uygulanır. Sağım sayısının artması ile süt verimi de artar. Yüksek beslenme düzeyinde olan ineklere günde iki kereden fazla sağım yapılabilir. Düşük beslenme seviyesi uygulanan sürülerde ve düşük verimli ineklerde sağım sayısının artması ile süt verimi de az bir miktar artabilir.
Kızgınlık, Gebelik ve İkiz Doğum
İneklerde 21 gün aralıklarla yinelenen kızgınlık esnasında, süt veriminde azalma gözlemlenebilir. İneğin gebe kalmasının ardından hormonların etkisi ile yine süt veriminde azalma olur. Bu azalma gebeliğin beşinci ayında hissedilir. Gebeliğin son döneminde süt verimi net bir şekilde düşüş eğilimi gösterir. İkiz doğumun süt verimini azalttığı bildirilir.
Beslenme
Yüksek bir süt verimi sağlamak adına hayvanların ihtiyaç duyduğu besin maddelerinin yeterli ve dengeli bir şekilde sağlanması gerekir. Hem süt verdikleri dönemde hem de kuruda kaldıkları dönemde inekler, miktar ve kalite bakımından belirli oranda yem almalıdır. Rasyon adı verilen bu oran günde 20 litreye kadar süt veren ineklerde diğerlerine oranla daha kolay ayarlanabilir.
Kuruda Kalma Süresi
Laktasyon döneminin sonunda memede süt salgılanmasının durması, ineğin kuruya çıkmasıdır. Kuruya çıkma olayı ile bir sonraki buzağılama arasındaki süreye de kuru dönem denir. Bu dönem, hayvanın bir sonraki laktasyona hazırlanması ve vücudunun ve meme dokusunun dinlenmesi için gereklidir. 10 ay sağılıp 2 ay kuruda kalan ineklerin süt verimi fazladır.
