Sire Conception Rate
Günümüz çiftliklerinde fertilite problemleri, çiftliklerin en önemli sorunları listesinde ilk sıralarda yer almaktadır. Fertilite sorunları, genel olarak birbirine bağımlı olan birçok faktörden meydana gelen sorunlardır. Yüksek süt verimi ve buna bağlı olarak yoğun konsantre yem içerikli besleme programları, kötü hayvan refahı uygulamaları, subklinik mastitis, metritis gibi dolaylı etkenler ile fertilite düşmektedir. Düşük fertiliteye bağlı olarak günlük 3.72$ (Tadesse, 2022), yıllık olarak ise iyi bir senaryoda 35.3$, kötü bir fertilite senaryosunda ise 240$’a varan ekonomik kayıplara neden olmaktadır (Inchaisri, 2010). Bu ekonomik kayıplar, uzayan buzağılama aralığı ve sperma maliyetlerinden kaynaklanmakla birlikte, fertilite problemleri ile başlayan süreç; sürüden zorunlu kesime hayvan gönderilmesi ve beklenenden yüksek oranda reforme için yedek düve ihtiyacı ile maliyetli bir sürecin başlangıcını oluşturmaktadır.
Amerika’da 1994 yılına kadar belirlenen genetik seçim indekslerinde (TPI, NM$) sadece süt verimi (PTAM), yağ verimi (PTAF) ve protein verimi (PTAP) temelinde meydana gelen verime dayalı kriterler kullanılmaktaydı. Bu seçim kriterlerine bağlı olarak popülasyonda verim parametrelerinde iyileşmeler sağlandı ancak artan fertilite ve sağlık parametrelerindeki kayıplar, bu genetik değerlendirme metotlarının gözden geçirilmesine neden oldu (Cole ve VanRaden, 2018; Miglior, 2017; Berry, 2014; Pryce, 2018; Wiltbank ve Pursley, 2014; Carvalho, 2018).
Son 25 yılda, dişi sperma teknolojisindeki yeni araştırmalar ve ortaya çıkan gelişmeler sonrasında kullanımın yaygınlaşması ile fertilite üzerinde olumsuz etkiler gözlemlendi. Dişi spermadaki bu fertilite düşüklüğü, cinsiyet belirleme yöntemlerindeki boyama ve ayrıştırma aşamasındaki çeşitli nedenlere bağlı olarak (Frijters, 2009), konvansiyonel spermanın %75-80’i oranında gebelik başarısına sahip olmasından kaynaklanmaktadır (Seidel, 2007).
Fertilitenin iyileştirilmesi amacıyla son yıllarda birçok çalışma yapılmıştır. Hormon ile seksüel senkronizasyon metotlarının gelişmesi (DCRC), daha iyi besleme yönetimi sağlanması ve yüksek hayvan refahı ile fertilite artırılabilir. Fertilitenin artışının bir diğer yöntemi ise genetik ilerleme yöntemleridir. Kullanacağınız spermanın seçim aşamalarında fertiliteye yönelik değerlerin seçim kriterlerine eklenmesi ile gelecek nesillerin genetik olarak daha iyi bir fertilite performansına sahip olması sağlanabilir. Ancak unutulmamalıdır ki sperma proof’larındaki fertilite ile ilgili değerlerin yavrulara aktarılacağını ve henüz kullanmakta olduğunuz spermanın performansını etkilemediğini dikkate almalısınız. Sperma proof’larında kullandığınız boğanın fertilite performansı ile ilgili tek değer SCR (Sire Conception Rate) değeridir.
