Tıp literatüründe şişme olarak bilinen timpani, genellikle sıvı birikimi veya inflamasyon sonucunda dokuların şişmesine neden olan bir sağlık sorunudur. Sığırlarda yaygın olarak görülen timpani (şişme), birçok farklı sebepten oluşabilir. Genellikle ruminantları etkileyen bu hastalık sonucunda bağırsaklar anormal bir şekilde genişleyebilir. Peki; timpani (şişme) hastalığı nedir, belirtileri nelerdir?
Timpani (Şişme) Hastalığı Nedir?
Timpani, ruminantların işkembesinde gaz oluşumunun hızlanması ve oluşan gazların dışarı atılamaması sonucu karnın şişmesiyle oluşan bir hastalıktır. İşkembenin üst bölümünde biriken gaz, hayvanların açlık çukurunun düzleşmesine veya şişmesine sebep olabilir. Bu nedenle timpani hastalığı, hayvanın midesinin ilk bölmesi olan rumende biriken gaz olarak ifade edilebilir.
Sığırlarda timpani hastalığı, yonca, bakla, bezelye ve pancar yaprağı gibi taze biçilmiş yemler sebep olabilir. Sığırların bozuk, küflü ve donmuş gıdaların yemesi de bu hastalığın sebepleri arasında yer alır. Timpani hastalığının en yaygın nedenlerinden biri de ruminantların yeterince tükürmemesi ve yeterli çiğneme olmaksızın hızlı bir şekilde yem tüketmesidir. Yetersiz tükürme, sindirim sistemindeki gazın doğru bir şekilde atılamamasına neden olabilir.
Sığırlarda genellikle gaz birikimi sebebiyle oluşan şişme hastalığı, hayvanların sindirim sürecini engelleyen bir rahatsızlıktır. Bu hastalık aynı zamanda sığırlarda solunum hastalıklarına da neden olabilir.
Timpani (Şişme) Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Sığırlarda timpani hastalığı belirtileri, açıkça fark edilebilir. Timpani hastalığı belirtileri, genel olarak şu şekilde sıralanabilir:
- Timpani hastalığının ilk belirtisi, karın bölgesinde belirgin bir şişkinlik oluşmasıdır. Oluşan şişkinlik, dikkat çekici olabilir.
- Bu hastalık, genişlemiş mide veya bağırsaklar nedeniyle diyaframın sıkışmasına ve zorlu solunuma sebep olabilir. Bunun sonucunda hayvan solunum zorluğu yaşayabilir.
- Solunum güçlüğünün yanında sancılar başlayarak nabız zayıflayabilir.
- Timpani, hayvanlarda genellikle yem yeme isteksizliği görülebilir ve hayvanlar hareket etmede zorluk yaşayabilir.
- Hayvanların bulunan gaz veya sıvının boğaza doğru geri çıkması sonucu hayvanların kusmasına neden olabilir.
- Bu hastalık hayvanların dışkı miktarının azalmasına da neden olabilir.
- Hastalığın şiddetine göre hayvanlar; kas titremesi ve hatta koma gibi durumlar ile karşılaşabilir.
Timpani (Şişme) Hastalığı Tedavisi
Sığırlarda timpani hastalığı belirtileri fark edildiğinde ilk olarak hayvan gezdirilmelidir. Ayrıca sığırın ağzına gem vurularak gazın dışarı atılması sağlanmalıdır. Hayvanın ön ayakları yüksek bir yere alınarak gazla dolu olan işkembenin akciğeri ve kalbi sıkıştırmasının önüne geçilebilir. Ardından timpani hastalığı bulunan sığır, uzman bir veteriner hekime muayene ettirilmelidir. Veteriner hekimin verdiği ilaçlar ve tedavi yöntemleri, düzenli aralıklar ile hayvana uygulanabilir.
Veteriner hekimler, hastalığın seyrine bağlı olarak iyonofor antibiyotikler de önerebilir. Eğer şişlik çok üst düzeyde ise sonda veya trokar yardımıyla gazın boşaltılması denenebilir. Sığırlar, tedavinin ardından Hayvana müdahalenin ardından uzman veterinerler, hayvanın birkaç gün aç bırakılmasını önerebilir. Sonrasında önerilen porsiyonlarda yem verilebilir.