Viral bir sığır hastalığı olan sığır vebası, hayvanlarda can kayıplarına yol açar. Aynı zamanda ekonomik sorunlara da sebep olan sığır vebası hastalığı, manda ve sığırlarda sıklıkla rastlanan bulaşıcı ve ölümcül bir hastalıktır. Mandaların, sığırların ve diğer hayvanların sindirim kanalı mukozalarında lezyonların oluşması sonucunda ortaya çıkan malkıran yani sığır vebası hastalığı, hemorajik, erosive ve nekrotik lezyonlar dikkat çekmektedir. Hastalığın karakteristik yapısını lenfoid organlarda meydana gelen lenfosit yıkımı oluşturuyor. Peki, sığır vebası hastalığı nedir, belirtileri nelerdir? Korunmaya yöntemleri nelerdir, tedavisi nedir?
Sığır Vebası (Malkıran) Hastalığı Nedir?
Hayvan hastalıkları arasından bulaşıcı ve ölümcül olan sığır vebasına çor, rinderpest ve malkıran hastalığı da denilir. Sığır vebası etkeni, morbilivirus adında bir virüstür. Paramyxoviridae ailesinden olan virüs, zarsız bir yapıda olduğu için dış çevreden olumsuz etkilenebilir ve dayanıksızlık gösterebilir. Bu hayvanlar için önemli bir avantajdır. Çünkü, bu hastalık bulaştığı hayvan virüs ile mücadele edebiliyor. Bunun yanında direnilebilen bir hastalık olmasına rağmen %95 oranında öldürücülüğü ile biliniyor.
Sığır Vebası Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Hayvanlarda veba hastalığı belirtileri, aşağı yukarı aynı şekilde baş gösterir. Sığır vebası belirtileri ise aşağıdaki gibidir.
- Hayvanlarda büyük oranda susuzluk gözlenebilir.
- Vücut ısısında 42 dereceye kadar yükselme ile karşılaşılabilir.
- İştahsızlık sorunu daha belirgin bir hal alabilir.
- Hayvan tüylerinde ürperme meydana gelebilir.
- Bu hastalığın belirtilerini taşıyan bazı hayvanlarda geviş getirememe ile ilgili sorunlar görülebilir.
- Dişleri gacırdatma olabilir.
- Titreme görülebilir.
- Nefes alıp verme ritminde değişiklik gözlenebilir.
- Sıklıkla öksürme görülebilir.
- Burun akması ile karşılaşılabilir.
- Gözlerde kızarıklık ve akıntı görülebilir. Bununla birlikte gözler, güneş ışığına karşı duyarlı olabilir.
- Diş etlerinde ve dudaklarda morarma görülebilir.
- Kanlı ya da sulu ishal sonucunda ıkınma refleksi gelişmiş olabilir.
- Göz çukurlarının belirginleştiği fark edilebilir.
- Süt veriminde ve miktarında azalma görülebilir.
- Ani bir şekilde kilo verme olabilir.
Sığır Vebası Hastalığı Nasıl Anlaşılır?
Sığır vebası ya da malkıran hastalığı olarak bilinen bu ciddi sağlık sorunu, hayvanlarda kolaylıkla anlaşılır. Rahatlıkla tanısı konulabilen sığır vebası, tüm sürüde aynı anda görülür. Bu hastalıkta ölüm oranlarının fazla olması ve oldukça kolay yayılabilmesinden dolayı kolaylıkla tanınabilir. Bu gibi dışarıdan gözlemler sonucu konulan tanıların yanı sıra laboratuvar ortamından çıkan raporlar ile teşhis konulabilir.
Sığır Vebası Nasıl Bulaşır?
Sığır vebası, hayvanların vücut sıvıları ile bulaşır. Sığır vebası; hayvanların burun akıntıları, tükürükleri, dışkıları, gözyaşları ve idrarları ile bulaşarak diğer hayvanlara geçer. Salgın hastalıklar kategorisinde yer alabilecek bir hastalık olan sığır vebası, çoğunlukla sürüye sonradan katılan hayvanlardan diğer hayvanlara bulaşır. Doğrudan ya da dolaylı olarak bulaşan malkıran hastalığı virüsünün taşıyıcısı hem hayvanlar hem de eşyalardır.
Sığır Vebası Hastalığından Korunma Yöntemleri
Hayvanların sığır vebası hastalığına yakalanmaması için aşağıdaki noktalara dikkat edilmesi gerekir.
- Hayvanların bilinmeyen hayvanlardan uzak tutulması gerekir.
- Kaçak hayvanların sürüye dahil edilmemesi gerekir.
- Şüpheli belirtiler gösteren hayvanların sürüden ayrı tutulmalıdır.
- Şüphelenilen hayvan alanında profesyonel kişilere gösterilerek destek alınmalıdır.
- Bununla birlikte hayvanların aşıları takip edilmeli ve yaptırılmalıdır.
- Sığır vebasına yakalanmış olan hayvanın ürününün ya da etinin kesinlikle kullanılmaması gerekir.
- Aynı zamanda hasta hayvanların satılmaması, hastalığı diğer hayvanlara bulaştırmamak adına önemlidir.
Sığır Vebası Hastalığının Tedavisi
Sığır vebası tedavisi bulunmamaktadır. Sığır hastalığı belirtileri görülen hayvanlar yetkililere haber verilerek karantinaya alınır ve ölen hayvanlar uygun koşullar dahilinde gömülür. Hastalık uzun süreli tedavi gerektiği ve yüksek ölüm oranı sebebiyle mecburi kesime götürülebilir. Hastalıktan ölen hayvanlar gömüldükten sonra ahır dezenfekte edilmelidir. Hayvanları hastalıktan korumak için aşı uygulanmalıdır.